Ιδεολογικές αγκυλώσεις που πλήττουν την Παιδεία μας

Η πρώτη κίνηση έγινε με τα πρότυπα σχολεία και την απόφαση για κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων και εισαγωγή των μαθητών σε αυτά ύστερα από κλήρωση. Έπειτα, άνοιξε ο διάλογος για την κατάργηση των Πανελληνίων και την αντικατάστασή τους με ένα άλλο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση που δε θα εμπεριέχει τη «διαγωνιστική διαδικασία». Τώρα το Υπουργείο Παιδείας και ο υπουργός, κ. Νίκος Φίλης, αποφασίζουν οι κρατικές υποτροφίες να μη χορηγούνται μόνο στους φοιτητές με πτυχίο «Άριστα», δηλαδή με μέσο όρο βαθμολογίας 8,5 και πάνω, αλλά και στους φοιτητές με πτυχίο «Λίαν Καλώς», δηλαδή με μέσο όρο από 6,5 έως 8,4. Αναμενόμενη, λοιπόν, η ανάδειξη ηθικών ερωτημάτων και η έντονα σκεπτικιστική αντιμετώπιση των συγκεκριμένων αλλά και ανάλογων ενεργειών της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενεργειών που φαίνεται να καταργούν  σταδιακά την έννοια αριστείας από το σύνολο του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Αποτελεί όμως η Αριστεία ένα συστατικό απαραίτητο για τη διαμόρφωση της Παιδείας μας;

Μόνο και μόνο το γεγονός ότι η απάντηση δεν είναι προφανής και αυθόρμητη στο νου του κάθε  Έλληνα είναι προβληματικό. Ναι, η αριστεία είναι, και μπορεί να αποτελέσει και στην ελληνική κοινωνία, μια από τις βασικότερες κινητήριες δυνάμεις προόδου. Μέσω της συνεχούς πάλης να γίνεις καλύτερος, να ξεπεράσεις τον ίδιο σου τον εαυτό, να φτάσεις ακόμη πιο ψηλά, στα πλαίσια ευγενούς άμιλλας και συναγωνισμού, γεννιέται κάτι νέο, κάτι πρωτοπόρο, υπάρχει εξέλιξη. Ναι η αριστεία απαιτεί κόπο, κούραση, αφοσίωση, επιμονή και υπομονή. Μα ποιος μεγάλος στόχος επετεύχθη διαφορετικά;

Επί του πρακτέου, αναλύοντας ξεχωριστά κάθε μία αλλά και μελετώντας συνολικά τις τελευταίες κινήσεις του Υπουργείου Παιδείας διακρίνει κανείς μια ισοπεδωτική λογική εξίσωσης «προς τα κάτω». Βασιζόμενοι σε μια «αριστερή» ιδεολογία που λέει ότι όλοι είμαστε ίσοι, οι άριστοι ξεχωρίζουν και αυτό δε μας ευχαριστεί. Η λύση για τους κυβερνώντες είναι προφανώς εύκολη. Τους αφανίζουν και στόχος επιτυχής! Και ύστερα αναρωτιέται κανείς… Είναι αυτό αρκετό; Κατά τη σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας απ’ό,τι φαίνεται δεν είναι. Δεν αρκεί να εξαλείψεις τους άριστους, πρέπει να προλάβεις και να αποτρέψεις την εμφάνισή τους. Εισαγάγεις, λοιπόν, τη λογική όχι μόνο να μη δημιουργείς κίνητρα για τη γέννηση της αριστείας, αλλά να εξαλείφεις και τα ήδη υπάρχοντα. Η πρόσφατη απόφαση περί τροποποίησης της απονομής κρατικών υποτροφιών αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα, μιας και παρέχοντας κρατική υποτροφία με βαθμό πτυχίου από 6,5 και άνω, ο «πληθυσμός των αρίστων» αυξάνεται. Οι μέχρι πρότινος άριστοι, λοιπόν, με τη συγκεκριμένη εξέλιξη χάνουν τα «κυρίαρχο δικαίωμα» στο «προνόμιο» των υποτροφιών, και εν συνεχεία χάνουν και μία αφορμή να κυνηγήσουν τη διάκριση. Μπορεί το πρόσφατο περιστατικό με τις κρατικές υποτροφίες να αποτελεί μια ειδική περίπτωση μα δυστυχώς το πρόβλημα γενικεύεται. Έτσι, παιδιά που από μικρές ηλικίες επιδίδονται και αφιερώνονται στο διάβασμα αλλά και θυσιάζουν κομμάτι του εαυτού τους για να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια και γνώσεις για το μέλλον στερούνται σταδιακά όλο και περισσότερων κινήτρων που θα έπρεπε να παρέχει το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Έτσι, δυστυχώς, το κράτος αποτυγχάνει να αναδείξει έναν εύλογο αριθμό ικανών ανθρώπων που θα πρωταγωνιστήσουν στην μετέπειτα κοινωνία, οικονομία και παραγωγική διαδικασία, παρά το γεγονός πως έχει τη δυνατότητα να παρέχει μία κατά το δυνατόν κοινή βάση εκκίνησης μέσω της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας, που παρά τις παθογένειες που εμφανίζει, αποτελεί ακόμα και σήμερα την επιτομή της κοινωνικής μας προόδου!

Ωστόσο, εξετάζοντας το ύψιστο αυτό κοινωνικό αγαθό, όπως και σε ολόκληρο το δημόσιο τομέα έπειτα από την εκδήλωση της δημοσιονομικής κρίσης στη χώρα μας, είναι έκδηλη η πρόθεση περικοπών και στο συγκεκριμένο τομέα, τόσο από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, όσο και από την υπάρχουσα. Το αριστερό προφίλ που συνοδεύει όμως, την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν επιτρέπει τις οριζόντιες περικοπές. Αντίθετα, επινοεί τεχνάσματα και δήθεν αλλαγές στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, οι οποίες «όλως τυχαίως» εξοικονομούν χρήματα από τον ήδη τραγικά χαμηλό προϋπολογισμό για τον τομέα της Παιδείας. Η περικοπή των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων με την πρόφαση της ακαταλληλότητας καθώς και η μείωση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως υπερβολικά πολλές, που οδηγεί προφανώς στη μείωση των συνολικών ωρών διδασκαλίας και στην περικοπή καθηγητικού προσωπικού, είναι ορισμένα από τα τεχνάσματα που επιστρατεύονται στο όνομα της βελτίωσης και της εξέλιξης.

Όποιες και αν είναι οι συνθήκες, όμως, πρώτη προτεραιότητα της εκάστοτε κυβέρνησης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον η διαφύλαξη της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας, αν όχι η ενίσχυσή της, καθώς αποτελεί έναν από τους βασικούς συντελεστές κοινωνικής εξέλιξης και προόδου. Η έλλειψη πολιτικής βούλησης αποτελεί, δυστυχώς, ένα κοινό χαρακτηριστικό των τελευταίων κυβερνήσεων, και αποτρέπει ριζικές τομές προόδου στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Αλλά στο βωμό της εξουσίας όλα θυσιάζονται και όλα παραμελούνται, ιδιαίτερα στην περίπτωση ιδεολογικών αγκυλώσεων που λειτουργούν ως η τέλεια δικαιολογία. Πουλώντας κίβδηλες υποσχέσεις, φανφάρες και πυροτεχνήματα δεν έγινε καμία ουσιαστική αλλαγή, ιδιαίτερα από τη σημερινή κυβέρνηση που έχει κατακερματίσει η ίδια το ιδεολογικό της υπόβαθρο και έχει χάσει πλήρως τον πολιτικό της προσανατολισμό.

Οι ιδεολογίες, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν μονάχα εκεί που μας εξυπηρετούν, προκειμένου να ικανοποιήσουμε περιστασιακά συμφέροντα και να κερδίσουμε βραχυπρόθεσμα τις εντυπώσεις. Θα πρέπει να μας συντροφεύουν σε κάθε μας κίνηση και ενέργεια, από τις οποίες θα πηγάζει ισχυρή η πολιτική βούληση, που θα οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία και στην οικονομία.

ΠΑΣΠ ΕΜΠ