9 Δεκέμβρη: Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς

Η 9^η Δεκεμβρίου έχει θεσπιστεί από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της διαφθοράς. Ως πολιτική οργάνωση, δε γίνεται να μην τονίσουμε τη σημασία αυτής της ημέρας, καθώς αποτελεί ιδιαίτερα αρνητικό φαινόμενο παγκοσμίως. Είναι γεγονός ότι πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια πληρώνονται ετησίως ως δωροδοκίες, οι οποίες εξυπηρετούν ατομικά συμφέροντα εντείνοντας όλο και περισσότερο το εν λόγω φαινόμενο σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Παράλληλα, η ανάληψη δημοσίων έργων από ιδιώτες καθώς επίσης και ένα εύλογο ποσοστό διορισμών σε κρατικές θέσεις είναι ορισμένα καίρια παραδείγματα που ενέχουν σε μεγάλο βαθμό στοιχεία αδιαφάνειας, που τελικά ενισχύει συνολικά τη διαφθορά, καλλιεργώντας τη ταυτόχρονα στο σύνολο της κοινωνίας.

Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, η διαφθορά έχει αποτελέσει, αλλά και συνεχίζει να αποτελεί ακόμη και σήμερα, έναν εξαιρετικά αρνητικό παράγοντα που έχει καθορίσει τόσο τις οικονομικές, όσο και τις πολιτικές εξελίξεις. Το φαινόμενο αυτό ταλανίζει τη χώρα μας διαχρονικά, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στις υπηρεσίες του δημοσίου τομέα, αλλά και στις συναλλαγές του με τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Αναλυτικότερα, λόγω των πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών, εγκαθιδρύθηκε ένα πελατειακό κράτος, το οποίο και αποσκοπούσε στην αμοιβαία εξυπηρέτηση των ατομικών συμφερόντων πολιτών, πολιτικών αλλά και ιδιωτικών επιχειρήσεων, που είχε ως συνέπεια την υπερδιόγκωση του δημοσίου τομέα, τη δημιουργία κομματικών στρατών και, φυσικά, τεράστιες υπεξαιρέσεις χρημάτων. Πολλά είναι τα παραδείγματα οικονομικής αδιαφάνειας και αναξιοκρατίας, με καθοριστικό τον παράγοντα των προσωπικών συνδιαλλαγών μεταξύ πολιτικών προσώπων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, στοχεύοντας στην αμοιβαία εξυπηρέτηση συμφερόντων.

Οι συνέπειες αυτές αποτυπώνονται στην καθημερινότητά μας και γίνονται αντιληπτές σε κάθε μας επαφή με τον κρατικό μηχανισμό, ιδιαίτερα από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης κι έπειτα, όπου η γύμνια του ελληνικού κράτους, με την υπερβολική γραφειοκρατία και την έλλειψη μηχανισμών αξιολόγησης στην κατεύθυνση της αποδοτικής λειτουργίας, έγινε ορατή στις δομές του μόλις η μεγάλη εισροή και διακίνηση χρημάτων στη χώρα έπαψε.

Ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών αναλογεί, φυσικά, στις εκάστοτε πολιτικές δυνάμεις που δημιουργούν και συντηρούν φαινόμενα αδιαφάνειας και διαφθοράς, κινούμενες ψηφοθηρικά και αποσκοπώντας σε ένα ευνοϊκό εκλογικό αποτέλεσμα με αντάλλαγμα αναξιοκρατικούς διορισμούς σε φορείς του Δημοσίου, προσωπικές «εξυπηρετήσεις» ή ακόμα και χρηματικά ανταλλάγματα. Τα πολιτικά πρόσωπα πρέπει να φανούν αντάξια της πολιτικής ευθύνης που φέρουν και σεβόμενα το πολιτικό ήθος, να λειτουργούν με γνώμονα την ανιδιοτελή προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποχή τους από φαινόμενα διαφθοράς. Πέραν, όμως, της πελατειακής σχέσης που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στη πολιτική ηγεσία και τους πολίτες, η διαφθορά εντοπίζεται και στον ιδιωτικό τομέα, όπου ο ιδιώτης ή η επιχείρηση, προκειμένου να αποφύγει τις νομικά θεσπισμένες διαδικασίες του κράτους, καταφεύγει στο χρηματισμό των κρατικών υπαλλήλων. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, από τη μία, κάθε δημόσιος υπάλληλος να σέβεται τους νόμους και να εφαρμόζει στη πράξη το θεσμικό πλαίσιο της αξιοκρατίας και της διαφάνειας, και από την άλλη οι επιχειρήσεις να μην προβαίνουν σε ενέργειες άκρατης και στυγνής εκμετάλλευσης, στο βωμό του κέρδους, όπως είναι η ανασφάλιστη και η παιδική εργασία, αλλά να προστατεύουν τα εργατικά δικαιώματα και ταυτόχρονα να καταγγέλλουν αυτά τα παραδείγματα διαφθοράς.

Από την πλευρά μας, ως ΠΑΣΠ ΕΜΠ, θεωρούμε απαράμιλλης σημασίας να διέπεται η οργάνωση και η λειτουργία του κράτους αλλά και το σύνολο του ιδιωτικού τομέα από ένα θεσμικό πλαίσιο διαφάνειας και αξιοκρατίας, με μοναδικό σκοπό την εξάλειψη φαινομένων δημιουργίας κομματικών στρατών, οικονομικών συναλλαγών στη σκιά του κρατικού μηχανισμού από επιχειρήσεις σε πολιτικά πρόσωπο και οι μεγάλες υπεξαιρέσεις χρημάτων του δημοσίου. Είναι γεγονός πως ορισμένες κινήσεις προγενέστερων κυβερνήσεων αποσκοπούσαν στην καταπολεμήσουν ως ένα βαθμό τέτοιων φαινομένων, βρίσκοντας ωστόσο σθεναρή αντίσταση από το σύνολο του κρατικού μηχανισμού αλλά και της κοινωνίας, καθώς πρόκειται για ένα φαινόμενο, με βαθιές ρίζες στις απαρχές του ελληνικού κράτους αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, που διαιωνίστηκε, έως ότου έφτασε στην παρούσα διογκωμένη μορφή. Μία από τις πρώτες κινήσεις υπήρξε η ίδρυση του ΑΣΕΠ το 1994, μία ανεξάρτητη αρχή που ως ένα βαθμό διασφαλίζει την ορθότητα των προσλήψεων τακτικού και εποχικού προσωπικού στο σύνολο του δημόσιου τομέα, το οποίο αξιολογείται μέσα από αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια. Ο ΑΣΕΠ ωστόσο όχι μόνο δεν εφαρμόστηκε εξ ολοκλήρου και μόνιμα με τη λογική πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δημιουργία του, αλλά ακόμη, σταδιακά, μικροπολιτικές σκοπιμότητες οδήγησαν στην εν μέρει μετατροπή του σε δυσλειτουργικό όργανο. Πρέπει ακόμη να τονιστούν ανάλογες προσπάθειες όπως η «Δι@ύγεια», με την οποία ουσιαστικά δίνεται πρόσβαση σε ολόκληρη την κοινωνία για οποιαδήποτε κρατική συνδιαλλαγή και οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, δεν αρκεί να παραμένουν απλά ως πρωτοπόρες ιδέες ξεχασμένες σε κάποιο ράφι χωρίς να χρησιμοποιούνται αλλά αντιθέτως να εφαρμόζονται και να αναβαθμίζονται διαρκώς.

Με οδηγό τέτοιες προσπάθειες, είναι καιρός πλέον να υπάρξει ένα οργανωμένο σχέδιο από μέρους της κυβέρνησης, με ισχυρή πολιτική βούληση, στοχεύοντας στην εξάλειψη της διαφθοράς, τόσο στη δημόσια διοίκηση όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που θα εστιάζουν στην εξυγίανση των δομών και των λειτουργιών του δημοσίου και στην επικράτηση της διαφάνειας στις διαδικασίες.

Δυστυχώς, όμως, η πολιτική βούληση από μέρους της οποιασδήποτε κυβέρνησης δεν αρκεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί ένα τέτοιου εύρους φαινόμενο. Στη δημοκρατία, αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας είναι και η διαφάνεια, ο πολίτης οφείλει να θέτει το κοινωνικό συμφέρον πάνω από το ατομικό, αξιοποιώντας το δικαίωμα της ψήφου κατάλληλα και να μην ευτελίζει την έννοιά της στο επίπεδο της πραγμάτωσης των ατομικών επιδιώξεων και φιλοδοξιών. Οι πολίτες οφείλουν να υιοθετούν μία ώριμη πολιτική στάση και να μην εκλέγουν πολιτικά πρόσωπα στη βάση της ρουσφετολογίας, αλλά με κριτήριο τον ιδεολογικό προσανατολισμό και του πολιτικού σχεδίου που επιθυμούν να εφαρμόσουν τα πολιτικά πρόσωπα και οι πολιτικοί σχηματισμοί. Για τη σταδιακή εξάλειψη της διαφθοράς η καταγγελία δεν θα πρέπει να περιορίζεται σε επίσημες αναφορές προς φορείς του δημοσίου, αλλά να γίνεται κτήμα της κοινωνικής συνείδησης. Ως αποτέλεσμα, οι έννοιες της αξιοκρατίας και της διαφάνειας θα καλλιεργηθούν στην αντίληψη των πολιτών, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την αλλαγή της νοοτροπίας.

Είναι ανάγκη όλοι μας να υιοθετήσουμε και να εμφυσήσουμε στο δικό μας κοινωνικό περιβάλλον μία νοοτροπία απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς και αδιαφάνειας!

«Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο»

Μαχάτμα Γκάντι

ΠΑΣΠ ΕΜΠ