Σχέδιο «ΑΘΗΝΑ»

Η κατάσταση μέχρι σήμερα

Η υφιστάμενη κατάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρουσιάζει πολυάριθμα προβλήματα και παθογένειες, οδηγώντας στην αδήριτη ανάγκη για ανοικοδόμηση του Πανεπιστημίου, που θεωρεί χρέος του την αέναη παραγωγή ακαδημαϊκού έργου και την τοποθέτησή του στο κέντρο τόσο των επιστημονικών, όσο και των κοινωνικών εξελίξεων. Οι στρεβλώσεις που έχουν επέλθει στα ελληνικά Πανεπιστήμια ύστερα από την αντιμετώπιση τους ως μέσο ικανοποίησης πολιτικών σκοπιμοτήτων, έχουν ως αποτέλεσμα την αδυναμία εκπλήρωσης του θεμελιώδους ρόλου της Ανώτατης Εκπαίδευσης, πόσο μάλλον σε περίοδο κρίσης της χώρας, η οποία έχει ανάγκη από νέους ανθρώπους, κατάλληλα εφοδιασμένους να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την ευημερία του τόπου.

Απόρροια των πελατειακών σχέσεων που αναπτύχθηκαν μετά τη μεταπολίτευση μεταξύ κράτους και τοπικών αρχών ήταν η δημιουργία πολλών και διαφόρων ΤΕΙ και ΑΕΙ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας απλά και μόνο για ψηφοθηρικούς λόγους, με αντάλλαγμα την εύνοια των τοπικών αρχόντων στις επερχόμενες εκλογές. Η ποσοτική ανεπάρκεια στελέχωσης διδακτικού και εργαστηριακού προσωπικού των σχολών αυτών και η αναντιστοιχία μεταξύ προγραμμάτων σπουδών και ορθολογικής ανάπτυξης ή χρήσης κτιριακών και υλικοτεχνικών υποδομών, είχε ως άμεση συνέπεια την υποβάθμιση του επιπέδου σπουδών των διαφόρων σχολών. Επιπλέον, οι χωρική διασπορά τμημάτων, με παροχή μετρίου επιπέδου σπουδών στους φοιτητές, καθώς επίσης και η ανακολουθία ή ανυπαρξία σύνδεσης του γνωστικού αντικειμένου των σχολών της χώρας με την αγορά εργασίας και το κοινοτικό επίπεδο οδηγούν στην πλήρη υποβάθμιση των παρεχόμενων πτυχίων, καθιστώντας τα, ουσιαστικά, έγγραφα χωρίς αντίκρισμα.

 

 

Η λογική του σχεδίου «ΑΘΗΝΑ»

Το σχέδιο «ΑΘΗΝΑ», κινούμενο σε μια προσπάθεια εξάλειψης αυτών των παθογενειών, προχωρά σε συγχωνεύσεις και συνενώσεις «παρεμφερών», όσον αφορά το γνωστικό αντικείμενο, τμημάτων και τη σύσταση σχολών με χωρική και θεματική συνοχή, με σκοπό την κάλυψη του αριθμού των αναγκαίων μελών ΔΕΠ και ΕΠ και την σύνδεση των γνωστικών αντικειμένων με εθνική αναπτυξιακή στοχοθεσία. Προβλέπεται η συγχώνευση ή απορρόφηση τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ και όχι η κατάργηση αυτών, με στόχο τη δημιουργία νέων ισχυρών τμημάτων, η οποία επιτυγχάνεται με την ένταξη τμημάτων, με παρόμοιο γνωστικό αντικείμενο, ως διαφορετικών κατευθύνσεων σε νέα ανεξάρτητα τμήματα.

Για παράδειγμα, οι σχολές Διοίκησης και Οικονομίας ΤΕΙ (τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων, διοίκησης μονάδων υγείας, εμπορίας και διαφήμισης marketing, τουριστικών επιχειρήσεων κτλ) συγχωνεύονται σε ένα ανεξάρτητο τμήμα διοίκησης και οικονομίας με τίτλο «Διοίκηση Επιχειρήσεων, Συστημάτων και Οργανισμών» με δημιουργία 5 κατευθύνσεων: Διοίκηση Επιχειρήσεων, Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, Διοίκηση Μονάδων Υγείας, Διοίκηση οργανισμών και τέλος Marketing, Εμπορίας και Διοίκησης.

Με στόχο λοιπόν την μεγαλύτερη συνοχή και το κοινωνικό και εργασιακό αντίκρισμα, η συγχώνευση ορισμένων τμημάτων είναι απαραίτητη. Μένοντας πιστοί στη ρητορική που φέρει την παιδεία ως βάση για τα θεμέλια μιας υγιούς κοινωνίας και όχι ως μέσο εξορθολογισμού του προϋπολογισμού, θεωρούμε ότι οι συγχωνεύσεις τμημάτων είναι ορθές, εφ’ όσον γίνονται μόνο με ακαδημαϊκά κριτήρια και γνώμονα την ανάδειξη των πανεπιστημίων.

Για το λόγο αυτό, σταθήκαμε ιδιαίτερα στην εξασφάλιση των θέσεων εργασίας των καθηγητών και μετά την αποπεράτωση των συνενώσεων, προχωρώντας σε αξιοποίηση και όχι σε απόλυση τους. Αναφέρεται πως όλοι οι πανεπιστημιακοί θα συνεχίσουν να εργάζονται σε βιωσιμότερα και διεθνώς ανταγωνιστικά τμήματα και Ιδρύματα. Όσες σχολές απαρτίζονται από λίγα μέλη ΔΕΠ θα συγχωνεύονται και τα μέλη δε θα απολύονται, αλλά θα μεταφέρονται σε άλλες σχολές. Επιπρόσθετα, για τους εισακτέους η μείωση που θα υπάρξει είναι απειροελάχιστη, αφού το σχέδιο «ΑΘΗΝΑ» προβλέπει την αύξηση των εισακτέων στα ΑΕΙ κατά 14%, την μείωση στα ΤΕΙ κατά 35% με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση των εισακτέων κατά 3,66%, ποσοστό αμελητέο σε σχέση με τον αριθμό των νεοεισαχθέντων φοιτητών, στους οποίους η σημερινή δομή των γνωστικών αντικειμένων των σχολών που έχουν επιλέξει να φοιτήσουν, δε παρέχει κίνητρα για ενασχόληση και παρακολούθηση των σπουδών τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τμήματα με εγγεγραμμένους φοιτητές, οι οποίοι εγκαταλείπουν τις σπουδές τους έπειτα από σύντομο χρονικό διάστημα.

 

 

Ομοσπονδοποίηση Ιδρυμάτων

Μέρος του σχεδίου «Αθηνά» αποτελεί και η ομοσπονδοποίηση των Πανεπιστημίων Γεωπονικού, Παντείου, Χαροκοπείου, ΟΠΑ και ΠΑ.ΠΕΙ σε Πανεπιστήμιο «Αδαμάντιος Κοραής», διατηρώντας το καθένα την αυτοτέλειά του ακαδημαϊκή και διοικητική, δίνοντας τους τη δυνατότητα ευελιξίας και συνεργασίας μεταξύ τους. Η ενσωμάτωση των Πανεπιστημίων αυτών σε ένα έχει ως μόνο στόχο την πρόσθεση υπεραξίας στο νέο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο, ενσωμάτωση η οποία ωστόσο γίνεται χωρίς καμία συγκρότηση και συγχώνευση των γνωστικών τους αντικειμένων, και ως εκ τούτου απέχει ιδιαίτερα από τη ουσιαστική στόχευση για ακαδημαϊκή αναδιάρθρωση του χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

 

 

 

Τα μελανά σημεία

Αν και στεκόμαστε θετικά στον ευρύτερο στόχο του σχεδίου «ΑΘΗΝΑ», για δημιουργία ισχυρών πτυχίων και Ιδρυμάτων, επισημαίνουμε δύο βασικά σημεία, τα οποία αναδεικνύουν την προχειρότητα σύστασης του σχεδίου και χρίζουν άμεσης αλλαγής:

 

 

• Το πρώτο και κύριο πρόβλημα που προκύπτει είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων και πως αυτά διαμορφώνονται από τη συγχώνευση τμημάτων. Όπως αναφέρεται στο Σχέδιο Αθηνά, οι φοιτητές ενός υπό συγχώνευση τμήματος, θα διατηρούν τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα, εφόσον το Τμήμα που απορροφάται θα αποτελεί κατεύθυνση στο νέο Τμήμα που δημιουργείται. Το γεγονός ότι τμήματα με πολλές κατευθύνσεις θα παρέχουν πλέον διαφορετικά επαγγελματικά δικαιώματα ανά κατεύθυνση, θέτει υπό αμφισβήτηση τον ενιαίο χαρακτήρα του πτυχίου αλλά και οποιαδήποτε έννοια μετέπειτα συλλογικής διεκδίκησης και εκπροσώπησης, δεδομένης πάντα και της προσπάθειας πλήρους κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Ως υπέρμαχοι της εξυγίανσης του ελληνικού Πανεπιστημίου αλλά και ως φοιτητές θεωρούμε αδιαπραγμάτευτο τον ενιαίο χαρακτήρα του πτυχίου που εξασφαλίζει καλύτερους όρους διεκδίκησης θέσεων εργασίας μέσω των επαγγελματικών δικαιωμάτων, προτείνοντας έτσι τη συγχώνευση ΜΟΝΟ τμημάτων με κοινό γνωστικό αντικείμενο, έτσι ώστε η κάλυψη των επαγγελματικών δικαιωμάτων να γίνεται ενιαία από τη νέα σχολή, αλλά και να εξαλειφθούν τυχόν φαινόμενα κατάργησης γνωστικών αντικειμένων μέσω της απορρόφησης του από άλλο, άσχετο με αυτό τμήμα.

 

 

 

 

• Επιπλέον, ένα ακόμη μελανό σημείο του Σχεδίου αποτελούν οι φοιτητικές παροχές και κατά πόσο θα συνεχίσουν να υφίστανται, σε περίπτωση συγχωνεύσεων σχολών και μετακίνησης τους σε διαφορετική πόλη. Για παράδειγμα, για τη διαμονή ενός φοιτητή σε φοιτητική εστία αναφέρεται ότι θα υπάρξει κοινωνική μέριμνα, με εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να συνεχιστεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η κάλυψη τους από τις Δομές Φοιτητικής Μέριμνας και υπό το νέο Ίδρυμα ή Τμήμα.

Τονίζοντας τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του Πανεπιστημίου, θέτουμε ως κόκκινη γραμμή τη πλήρη κάλυψη των αναγκών τόσο για στέγαση όσο και για σίτιση στους φοιτητές που λάμβαναν αυτή τη μέριμνα στο Ίδρυμα από όπου προέρχονται, η οποία σαφώς θα πρέπει να έχει και θεσμική αποτύπωση, αποφεύγοντας «παραθυράκια» που αφήνουν εκφράσεις τύπου «στο μέγιστο δυνατό βαθμό». Επιπλέον, αυτονόητη είναι και η κάλυψη των εξόδων μεταφοράς και μετακίνησης για όλους τους φοιτητές ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη διευκόλυνση προσαρμογής τους στο νέο Ίδρυμα και το κοινωνικό περιβάλλον.

 

 

 

 

 

Τι προτείνουμε…

 

Ως ΠΑΣΠ ΕΜΠ, θεωρούμε πως για την επιτυχή ανταπόκριση της Ανώτατης Εκπαίδευσης στις προσδοκίες αλλά και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, βασισμένη στις αρχές της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας, χρειάζεται η απαραίτητη ποσοτική και ποιοτική δυναμική η οποία θα στήσει τις βάσεις για άμεση αναβάθμιση των δομών, του καθηγητικού προσωπικού και του συνολικότερου παρεχόμενου επιπέδου σπουδών. Θεωρούμε αναγκαίο, ως φοιτητικοί σύλλογοι να αποδειχθούμε εξωστρεφείς, αποφεύγοντας κινήσεις εντυπωσιασμού και στείρου αρνητισμού, στεκούμενοι επικριτικά σε οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής και μεταρρύθμισης, αλλά να συμβάλλουμε ουσιαστικά στην εξυγίανση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

 

Θεωρούμε πως στο στάδιο διαβούλευσης στο οποίο βρίσκεται το συγκεκριμένο Σχέδιο, οφείλουμε να δράσουμε σε συνεννόηση με άλλους φοιτητικούς συλλόγους και να πιέσουμε το ΕΜΠ, το μεγαλύτερο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας, ώστε να καταθέσει σαφή πρόταση για το σχέδιο, στην κατεύθυνση που θα προάγει τις θέσεις μας με γνώμονα τις ανάγκες των φοιτητών και των εργαζομένων της ακαδημαϊκής κοινότητας. Στην κατεύθυνση της εξασφάλισης των φοιτητικών παροχών και των ενιαίων και αδιάσπαστων πτυχίων τόσο για τα υπό συγχώνευση ιδρύματα, όσο και για αυτά που μένουν εκτός του σχεδίου και την εξάλειψη της νοοτροπίας αντιμετώπισης τις παιδείας με πελατειακές λογικές.

 

 

 

 

 

ΠΑΣΠ ΕΜΠ