Νέλσον Μαντέλα:Ο ήρωας κατά του απαρτχάιντ

Στις 5 Δεκεμβρίου του 2013 έφυγε από τη ζωή ο Νέλσον Μαντέλα, ο άνθρωπος που ξερίζωσε από τη χώρα της Νοτίου Αφρικής μία από τις πιο ρατσιστικές πολιτικές που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, το απαρτχάιντ. Το απαρτχάιντ εφαρμόστηκε ως επίσημη κρατική πολιτική στη Νότια Αφρική από το Εθνικό Κόμμα το 1948, με τον γενικό πληθυσμό της χώρας να χωρίζεται σε "κατηγορίες", ανάλογα με τη φυλή στην οποία ανήκαν και οριοθετήθηκαν συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες θα ζούσε κάθε φυλή. Τότε είναι η περίοδος που αρχίζει να γίνεται όλο και εντονότερη η καταπίεση και ο ρατσισμός κατά ολων των φυλών (Ασιάτες, Έγχρωμοι, Μαύροι) από την "ανώτερη" Λευκή φυλή. Το καθεστώς του απαρτχάιντ, που καταπατά κάθε έννοια ανθρωπίνου δικαιώματος καταργείται οριστικά το 1991, με τον Νέλσον Μαντέλα να έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στο ξεριζωμό του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων.

Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Φορτ Χέιρ και στο Πανεπιστήμιο του Γουιτγουότεσραντ, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, αφού εκδιώκεται από αυτό όταν πρωταγωνιστεί σε μια διαδήλωση.Παράλληλα εργαζόταν ως φύλακας σε χρυσωρυχείο και αργότερα ως μεσίτης στο Γιοχάνεσμπουργκ. Εξεγείρεται στην προσπάθεια να τον παντρέψουν με το ζόρι και φεύγει για το Γιοχάνεσμπουργκ. Το 1944, μαζί με τον Όλιβερ Τάμπο και τον Γουόλτερ Σιζούλου, ιδρύει τη νεολαία του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, της οποίας ανέλαβε πρόεδρος το 1950. Με τον Τάμπο ίδρυσε και το πρώτο δικηγορικό γραφείο μαύρων της Νότιας Αφρικής, το 1952.

Το 1956 συνελήφθη με την κατηγορία της προδοσίας, αλλά απαλλάχθηκε το 1961, την ίδια χρονιά που ίδρυσε και την οργάνωση "Λόγχη του Έθνους", η οποία επί της ουσίας ήταν το στρατιωτικό σκέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου που είχε κηρυχθεί παράνομο έναν χρόνο νωρίτερα. Στις 12 Ιουνίου 1964 καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη, με την κατηγορία της δολοπλοκία ώστε να ρίξει την κυβέρνηση. Κατά την απολογία του, αντιμετωπίζοντας τη θανατική ποινή, είπε ενώπιον του δικαστηρίου: "Πολέμησα κατά της κυριαρχίας των λευκών και πολέμησα κατά της κυριαρχίας των μαύρων. Ονειρεύομαι το ιδανικό μίας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν μαζί, σε αρμονία, και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό, για το οποίο ελπίζω να ζήσω και να πετύχω. Αν όμως αυτό χρειάζεται... είναι ένα ιδανικό, για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω". Το 1982 μεταφέρεται στη φυλακή Πόλσμουρ όπου του επετράπη να συνεχίσει τις σπουδές του και να πάρει τελικώς το πτυχίο Νομικής, το 1989. Την χρονιά εκείνη ο τότε πρόεδρος της χώρας Πίτερ Μπότα πρότεινε να τον απελευθερώσει υπό τον όρο να αποκηρύξει τη βία, κάτι που ο Μαντέλα δεν δέχτηκε.

Το 1989, η εξουσία περνάει στον Φρεντερίκ ντε Κλερκ, τον τελευταίο Λευκό πρόεδρο της Νοτίου Αφρικής. Σημαδιακή για τη ζωή του Νέλσον Μαντέλα ήταν η 11η Φεβρουαρίου 1990. Ηταν η μέρα που βγήκε από τις φυλακές Βίκτορ Βέρστερ της Νότιας Αφρικής - μία εβδομάδα αφότου ο Φρεντερίκ ντε Κλερκ νομιμοποίησε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο. Όταν αποφυλακίστηκε, ύστερα από 27 χρόνια φυλάκισης, είχε δηλώσει: "Καθώς περνούσα επιτέλους αυτές τις πύλες αισθανόμουν ότι, έστω και στα 71 μου η ζωή μου ξεκινούσε ξανά. Οι 10.000 ημέρες στη φυλακή είχαν επιτέλους τελειώσει.". Την ίδια χρονιά εξελέγη αντιπρόεδρος του Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και την αμέσως επόμενη ανέλαβε την προεδρία στη θέση του Όλιβερ Τάμπο.

Η πλειονότητα των νόμων του απαρτχάιντ καταργούνται μεταξύ του 1989 και 1991 και τον Απρίλιο του 1992 πραγματοποιείται συνταγματική συνέλευση. Μετά το δημοψήφισμα του 1992 για την κατάργηση του απαρτχάιντ, όπου, αν και συμμετείχαν μόνο οι λευκοί κάτοικοι της Νότιας Αφρικής, εγκρίθηκε με ποσοστό 68,7%, η χώρα οδεύει προς τις πρώτες πολυφυλετικές εκλογές, στις 27 Απριλίου 1994. Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο πέτυχε σαρωτική νίκη, με ποσοστό 62,65% και 252 έδρες στο 400μελές κοινοβούλιο της χώρας και ο Μαντέλα ανέλαβε ως πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας σε μια πανηγυρική τελετή, παρουσία πολλών πολιτικών ηγετών απ' όλο τον κόσμο.

Το 1993 μοιράστηκε το Βραβείο Νομπέλ για την ειρήνη με τον Φ. Ντε Κλερκ για τον αγώνα του ενάντια στο απαρτχάιντ και παρέμεινε στον προεδρικό θώκο ως τον Ιούνιο του 1999, οπότε αποχώρησε δίνοντας τη σκυτάλη στο διάδοχό του Τάμπο Μπέκι.

"Τώρα θα ήθελα να επιστρέψω στο χωριό μου και να μπορώ να περπατώ στα λιβάδια, στους λόφους και στα ποτάμια όπου μεγάλωσα", ήταν η επιθυμία που είχε εκφράσει ο μεγάλος Μαντίμπα ("Πατέρας του Έθνους").

ΠΑΣΠ ΕΜΠ